Genetik Taramalı Tüp Bebek (PGT-A): Sağlıklı Embriyoyu Seçme Yöntemi

Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biri, rahme yerleştirilen embriyonun genetik olarak sağlıklı olmasıdır. Genetik tarama (PGT-A), tüp bebek sürecinde embriyoların kromozomal yapısını inceleyerek anormal olanları eleme, sağlıklı olanları seçme işlemidir.

PGT-A Nedir?

PGT-A (Preimplantasyon Genetik Tarama), tüp bebek tedavisi sırasında elde edilen embriyolardan birkaç hücre alınarak yapılan bir genetik testtir. Bu testle, embriyonun kromozom sayısında eksiklik veya fazlalık (anöploidi) olup olmadığı tespit edilir.

Amaç: Genetik olarak normal embriyoyu seçerek gebelik şansını artırmak ve düşük riskini azaltmak.

PGT-A Nasıl Uygulanır?

1. Tüp bebek tedavisinde yumurta toplanır, spermle döllenir ve embriyolar oluşturulur.
2. Embriyolar 5. güne (blastokist aşamasına) ulaşınca, dış tabakasından 5-10 hücre alınır.
3. Bu hücreler laboratuvarda genetik olarak incelenir.
4. Genetik olarak normal embriyolar belirlenir ve sadece bu embriyolar transfer edilir veya dondurulur.

İşlem embriyoya zarar vermez. Ancak her embriyo biyopsi için uygun olmayabilir.

PGT-A’nın Faydaları Nelerdir?

1. Gebelik Şansını Artırabilir

• Özellikle ileri yaş kadınlarda, tekrarlayan başarısızlık yaşayan çiftlerde başarı oranını artırabilir.
• Örneğin:
  • 38 yaş üstü kadınlarda normal embriyo oranı %20–30’dur,
  • 42 yaş üzerindeyse bu oran %5’in altına düşer.

2. Düşük Riskini Azaltabilir

• Düşüklerin %50’si kromozomal bozukluklara bağlıdır.
• PGT-A ile bu risk büyük oranda azaltılabilir.

3. Transfer Sayısını Azaltır

• Tek embriyo transferiyle yüksek gebelik şansı sağlar.
• Çoğul gebelik riski düşer.

4. Zaman ve Maddi Kayıpları Azaltır

• Gereksiz embriyo transferlerinden, tekrarlayan başarısızlıklardan ve düşüklerden kaçınma imkânı sunar.

PGT-A Herkese Uygun mu?

Hayır. PGT-A’nın etkili olduğu hasta grupları şunlardır:

 35 yaş ve üzeri kadınlar
 Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı yaşayanlar
 Tekrarlayan düşük öyküsü olan çiftler
 Yüksek sayıda embriyo elde edilen hastalar
 Translokasyon veya kromozomal hastalık taşıyıcısı bireyler

Genç yaşta ve sağlıklı kadınlarda PGT-A, canlı doğum oranını anlamlı şekilde artırmaz.

PGT-A Hakkında Sayılarla Bilgi

PGT-A’nın Sınırları ve Tartışmalar

• Mozaik embriyolar: Kısmen anormal kromozom yapısına sahip olabilir. Bazıları gebelikle sonuçlanabilir ama kesin kriter yoktur.
• Yanlış negatif/pozitif oranları: Çok düşük olsa da teknik hata ihtimali vardır.
• Her embriyo biyopsiye uygun olmayabilir.
• PGT-A, gebeliği garantilemez. Sadece şansı artırabilir.

Sonuç: Genetik Taramalı Tüp Bebek Bilinçli Kullanıldığında Değerlidir

PGT-A, özellikle bazı hasta gruplarında tüp bebek başarısını artırabilecek güçlü bir araçtır. Ancak bu test herkes için gerekli değildir. Genç yaşta, yumurtalık rezervi iyi olan çiftlerde PGT-A’nın başarıyı artırdığına dair bilimsel veri sınırlıdır.

Bu nedenle:

• Her hasta için kişiselleştirilmiş değerlendirme yapılmalıdır.
• PGT-A, tıbbi gerekçeyle planlandığında faydalı, yanlış beklentiyle uygulandığında ise zaman ve kaynak kaybına yol açabilir.