Erkek İnfertilitesi: Çocuk Sahibi Olmada Sessiz Engeller

İnfertilite, yani çocuk sahibi olamama sorunu çoğu zaman sadece kadınla ilişkilendirilse de gerçeklerin dili farklı:
 Tüm infertil çiftlerin yaklaşık %50’sinde erkek faktörü ya tek başına ya da kadına ek olarak rol oynar.
Bu nedenle, çocuk sahibi olma süreci sadece kadını değil, erkeği de aynı oranda ilgilendirir.

 Erkek İnfertilitesi Nedir?

Erkek infertilitesi, erkeğin cinsel ilişki yoluyla kadını gebe bırakma kapasitesinin azalmış veya ortadan kalkmış olmasıdır.
Bu durum genellikle sperm üretimi, kalitesi, hareketliliği ya da taşınmasındaki bir bozukluktan kaynaklanır.

 Erkeklerde İnfertilitenin Nedenleri

1. Sperm Üretimi ile İlgili Sorunlar

• En sık nedenlerden biridir.
• Hormonal dengesizlik, inmemiş testis, genetik bozukluklar veya bazı ilaçlar bu duruma yol açabilir.

2. Sperm Taşınma Problemleri

• Sperm kanallarının doğuştan olmaması (örn. vas deferens yokluğu – CFTR gen mutasyonu)
• Enfeksiyonlar, geçirilmiş cerrahiler, prostat ya da üretrada tıkanıklık

3. Varikosel

• Testisteki toplardamarların genişlemesidir.
• Erkek infertilitesinin %15–20’sinde görülür.
• Isı artışı ve oksidatif stres yoluyla sperm kalitesini bozar.

4. Cinsel Fonksiyon Bozuklukları

• Sertleşme bozukluğu, boşalma problemleri (geriye boşalma, erken boşalma)
• Nörolojik hastalıklar veya diyabet buna neden olabilir.

5. Hormonel Bozukluklar

• FSH, LH, testosteron dengesizlikleri
• Hipofiz bezi hastalıkları veya steroid kullanımı

6. Genetik Nedenler

• Y kromozom mikrodelesyonları
• Klinefelter sendromu (47,XXY)
• Bu durumlar, sperm üretiminin az veya hiç olmamasına neden olabilir.

 Erkek İnfertilitesinde Tanı Süreci

1. Spermiyogram (Semen Analizi)

En temel testtir. 2–7 gün cinsel perhiz sonrası yapılır. Aşağıdaki parametreler değerlendirilir:

 2 haftadan uzun süre aralıklarla en az 2 test yapılmalıdır.

2. Hormon Testleri

• FSH, LH, total testosteron, prolaktin
• FSH yüksekse testiste üretim problemi olabilir.

3. Fizik Muayene

• Testis boyutu, varikosel, penis ve skrotum yapısı değerlendirilir.

4. Genetik Testler

• Sperm sayısı çok düşükse ya da sıfırsa yapılır.
• Karyotip analizi ve Y kromozom mikrodelesyon testi istenebilir.

5. Ultrason ve Ek Tetkikler

• Skrotal Doppler: Varikosel araştırması
• TRUS: Prostat ve meni kanalı tıkanıklıkları

 Başarıya Giden Yol: Tedavi Seçenekleri

Tedavi, nedenin ne olduğuna bağlıdır:

       Varikosel cerrahisi:

Özellikle genç yaşta ve normal hormon seviyesine sahip erkeklerde sperm parametrelerini düzeltebilir.

Gebelik oranı  artabilir. Varikosel cerrahisinin gebelik oranlarını artırma potansiyeli hastadan hastaya değişebilir ve bu konuda kesin bir genelleme yapmak zordur.    

       Hormon tedavileri:

Hipogonadizm varsa testosteron ve gonadotropin tedavileri uygulanabilir.

       Enfeksiyon tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri:

Sigara bırakmak, kilo vermek, sıcak ortamlardan kaçınmak sperm kalitesini artırır.

       Yardımcı Üreme Teknikleri (ART):

• IUI (aşılama)
• IVF (tüp bebek)
• ICSI (mikroenjeksiyon): Özellikle sperm sayısı çok azsa tercih edilir.
• TESE/MESA/PESA: Testisten mikroskobik cerrahiyle sperm elde etme yöntemleridir.

 Sık Sorulan Soru: “Erkekte sperm olmaması, baba olamaz demek mi?”

Hayır. Sperm hiç bulunmayan (azospermi) erkeklerde bile testisten cerrahi yöntemlerle sperm elde edilip mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemiyle bebek sahibi olmak mümkündür.

 Gerçeklerle Erkek Doğurganlığı

• Bir erkeğin yaşı arttıkça sperm kalitesi azalır.
• 40 yaş üstü erkeklerde sperm DNA hasarı oranı %20’nin üzerine çıkabilir.
• Bu, düşük yapma ve genetik hastalık riskini artırır.

 Sonuç: Erkek Faktörü Göz Ardı Edilmemeli

İnfertilite sadece kadının değil, erkeğin de sorumluluğunda olan bir konudur.
Basit bir sperm testi ile sorun erken fark edilip tedavi edilebilir. Gerekli hallerde ise tüp bebek ve mikroenjeksiyon gibi yöntemlerle çocuk sahibi olmak mümkündür.

Erken tanı, doğru değerlendirme ve bireye özel tedavi ile umutsuz hiçbir durum yoktur.