Barsak Endometriozisi Nedir? | Şiddetli Ağrı ve Sindirim Sorunlarının Gizli Nedeni

Barsak endometriozisi, endometriozis hastalığının daha ileri bir formudur. Bu durumda rahim içi dokusuna benzer hücreler bağırsakların üzerine yerleşir ve burada iltihabi reaksiyon, yapışıklık ve hatta daralma oluşturabilir. Özellikle rektum ve sigmoid kolon en sık etkilenen bölgeler arasında yer alır.

* Tüm endometriozis hastalarının %5 ila %12’sinde barsak tutulumu görülmektedir. Ancak bu oran, ileri evre olgularda %35’e kadar çıkabilmektedir.

Belirtiler Neler Olabilir?

Barsak endometriozisinin belirtileri genellikle sindirim sistemi şikayetleriyle karıştırılır. Özellikle adet dönemine yakın veya adet sırasında şiddetlenen şu şikayetler dikkat çeker:

• Karın alt bölgesinde kramp tarzında ağrı
• Tuvaletteyken ağrı ya da kanama (özellikle büyük tuvalet)
• Kabızlık ya da ishal atakları
• Şişkinlik, gaz ve hazımsızlık hissi
• Cinsel ilişki sırasında rektuma vuran ağrı
• Kronik pelvik ağrı
• Kısırlık

Bu şikayetler çoğu zaman irritabl bağırsak sendromu (IBS), hemoroid ya da iltihabi bağırsak hastalığı ile karıştırılır. Tanıda geç kalınabilir.

Tanı Nasıl Konur?

Barsak endometriozisinin tanısı dikkatli bir değerlendirme ile mümkündür. Aşağıdaki yöntemler tanıya yardımcıdır:

Pelvik ve rektal ultrasonografi (özelleşmiş endometriozis protokolü ile)
Barsak duvarına yerleşmiş lezyonları gösterebilir.

Pelvik ve rektal bölgeyi kapsayan MR görüntüleme
Lezyonların derinliğini ve yaygınlığını tespit etmede altın standarttır.

Dijital rektal muayene
Uzman bir doktorun yapacağı parmakla muayene, sertlik veya hassasiyetin varlığını gösterebilir.

Tanısal laparoskopi (gerekirse)
Hem tanı hem de tedavi için başvurulabilir. Laparoskopi sırasında bağırsak endometriozisi saptanırsa aynı anda tedavi de uygulanabilir.

Barsak Endometriozisinde Tedavi Seçenekleri

Tedavi, hastanın yaşı, doğurganlık isteği, semptomların şiddeti ve hastalığın yaygınlığına göre şekillendirilir.

1. İlaçla Tedavi (Geçici rahatlama sağlar)

• Hormonal ilaçlarla (doğum kontrol hapları, progestinler, GnRH analogları) adet döngüsü baskılanır.
• Bu sayede ağrı ve kanama azalır, ancak barsaktaki lezyonlar ortadan kalkmaz.
• Kısırlık tedavisi isteyen hastalar için uygun bir çözüm değildir.

2. Cerrahi Tedavi (Laparoskopik eksizyon)

* Barsak endometriozisinde en etkili tedavi yöntemi laparoskopik cerrahidir.

• Endometriozis odakları, bağırsaktan dikkatli şekilde çıkarılır.
• Gerektiğinde bağırsak cerrahlarıyla birlikte çalışılır.
• Lezyonun büyüklüğüne göre sadece yüzeyel temizlik ya da bağırsaktan küçük bir segmentin alınması (rezeksiyon) gerekebilir.

Literatüre göre:

• Ameliyattan sonra ağrıda %80’e varan azalma sağlanır.
• Doğurganlık oranlarında %50’ye varan artış görülür.
• Barsak fonksiyonları genellikle kısa sürede normale döner.

Tekrarlama Riski ve Takip

Cerrahiyle tamamen çıkarılan barsak endometriozisinde tekrarlama oranı düşüktür. Ancak hormonal tedavi bırakıldığında veya doğurganlık amacıyla tedavi kesildiğinde tekrar oluşabilir.

Takipte dikkat edilmesi gerekenler:

• Periyodik pelvik muayene
• MRI ile görüntüleme (özellikle şikayetler nüks ederse)
• Gerekirse diyet ve bağırsak dostu yaşam tarzı düzenlemeleri

Barsak Endometriozis ve Kısırlık

Barsak endometriozisinin neden olduğu pelvik yapışıklıklar ve iltihaplı ortam, tüplerin hareketini ve yumurtanın rahme ulaşmasını engelleyebilir.

* Bu nedenle özellikle tüp bebek tedavisi planlanan hastalarda öncesinde bu odakların temizlenmesi önerilir.

Sonuç

Barsak endometriozisi, hem sindirim sistemi hem de üreme sağlığını etkileyen ciddi bir sorundur. Uzun süredir geçmeyen gaz, şişkinlik, tuvalet ağrısı ve adet sancınız varsa bu durumun altında barsaklara ilerlemiş endometriozis olabilir.

Erken tanı ve doğru tedavi ile hem ağrılar kontrol altına alınabilir, hem de doğurganlık korunabilir.

* Barsak endometriozisinde deneyimli bir kadın doğum uzmanı ve gerekiyorsa genel cerrahi desteğiyle en iyi sonuca ulaşmak mümkündür.